رسانه و اعتماد مخاطب

در صنعت ارتباطات هیچ چیز مهمتر از کسب اعتماد مخاطبان و ایجاد اعتماد به رسانه ها نیست. اگر مردم یک جامعه مطمئن شوند که به آنها دروغ گفته نمی شود و سانسور اخبار و اطّلاعات به دلیل حفظ مصالح کشور است، آنگاه می توانند فقدان اطّلاعات و اعمال سانسور را تحمل کنند. این شرایط اعتماد مخاطبان به منبع پیام را همراه خواهد داشت. اعتماد به رسانۀ یکی از مهمترین دغدغه های فکری مسؤلان هر جامعه محسوب می شود و این موضوع تا جایی اهمیت دارد که اعتماد به رسانه همسطح با اعتماد به نهادهای سیاسی و حکومت در نظر گرفته می شود. اگر مخاطبان به اعتبار اخبار تلویزیون اعتقادی نداشته باشند، نمی توان از میزان تأثیرگذاری آن سخن گفت. در این صورت به تدریج رسانه های داخلی مخاطبان خود را از دست می دهند و مخاطبان به سمت رسانه های خارج از جامعه متمایل می شوند. پیشرفت تکنولوژی اطّلاع رسانی، دسترسی شهروندان جوامع را به منابع متعدد و متنوع پخش خبر آسان کرده است و این بحث وجود دارد که در ایران، گرایش به منابع اطّلاع رسانی خارجی همواره در حال افزایش می باشد (هاشم زهی و مهدوی، ۱۳۹۱، ۱۷۸)

اعتماد به عنوان پدیده ای مهم:

مفهوم اعتماد در علوم اجتماعی، برای بیان و تشریح رابطه میان دو طرف ارتباط استفاده می‌شود:

کسی که اعتماد می‌کند و کسی که مورد اعتماد قرار می‌گیرد. هر دو طرف هدفمند در نظر گرفته می‌شوند و قصد برطرف کردن نیازهای خود را دارند (Coleman, 1990, 96). همچنین همه‌ی تعاریف اعتماد (برای مثال، Bradach & Eccles, 1989; Fenton, 2000; Gambetta, 1988) بر این نکته تأکید دارند که برای برقراری اعتماد، طرف اعتماد کننده باید کمی‌تردید و دو دلی داشته باشد. به زعم سلیگمن[۱]، زمانی که اعتماد برقرار می‌شود، شخص اعتماد کننده هیچ راهی برای بررسی اهداف و ویژگی‌های شخص اعتماد شوند در اختیار ندارد. علی‌رغم زیان‌هایی که اعتماد کننده را تهدید می‌کند (Coleman, 1990)، اعتماد انتظار و توقعی است که در اثر تعامل با شخص اعتماد شونده به دست می‌آید. با قرارگرفتن شک و تردید در این موقعیت، اعتبار به عنصری مرکزی در اعتماد تبدیل می‌شود. بنابراین راتر[۲] اعتماد را چنین تعریف می‌کند: “انتظار یا توقعی که یک فرد یا گروه در قبال حرف، قول، گفته‌ها و نوشته‌های فردی دیگر می‌تواند داشته باشد و به آن اتکا کند. مفهوم اعتماد، کلیدی برای درک ما نسبت به رفتارهای انسانی متفاوت است. برای روانشناسان، اعتماد پیش نیاز بنیادین برای هر سازواره ی اجتماعی انسان مدار است. (Eisenstadt & Roniger, 1984). بدون وجود سطوحی از اعتماد، رفتارهای جمعی “کنش پذیری” لازم را نخواهند داشت (Frank, 1988; Orbell & Dawes, 1991). سیاستمداران دریافته اند که اعتماد میان فردی و سازمانی با مشغله‌های شهرنشینی (Putnam, 1993) و رفتارهای خاص سیاسی مثل پرداخت مالیات در ارتباط است (Scholz & Lubell, 1998). به عبارت دیگر، میزان ناچیز اعتماد سیاسی تا حد اندکی قادر به پیش‌بینی رفتارهای قابل تشریح برای نظام سیاسی خواهد بود، مثل “شرکت در اغتشاشات” (Gamson, 1968; Paige, 1971). روانشناسان دریافته اند که بی اعتمادی با نگرانی، بیماری و تشویش همراه است (Mirowsky, 1986 & Ross). در روانشناسی اجتماعی، اعتماد با کار گروهی در ارتباط است (Porter, 1996 & Lilly). با در نظر گرفتن اعتماد به عنوان یک سرمایه اجتماعی (Putnam, 1993)، این نکته قابل پذیرش است که اقتصاددانان، اعتماد را یک عامل مهم در تسهیل فعالیت‌های اقتصادی مختلف ‌می‌دانند (Cummings & Bromiley, 1996; Lorenz, 1999).

منبع مقاله رسانه و اعتماد مخاطب